Lapidarijum - izložba spomenika na otvorenom

Lapidarijum Narodnog muzeja Požarevac, svojevrsna izložba spomenika na otvorenom, sve više izaziva pažnju građana. Većina spomenika se nalazi u prednjem dvorištu, dok je 11 spomenika smešteno iza muzejske zgrade. Jezgro današnjeg lapidarijuma sačinjavaju spomenici koji su prikupljani od 1947. godine, i uglavnom predstavljaju slučajne nalaze sa teritorije Braničeva, a njihov najveći broj potiče iz Viminacijuma.

U Lapidarijumu je izloženo preko 100 kamenih spomenika, koje možemo svrstati u sledeće kategorije: arhitektonska plastika, kapiteli, stubovi, nadgrobni, votivni i epigrafski spomenici, sarkofazi i monumentalna skulptura. Lepotom i monumentalnošću izdvajaju se prokoneski sarkofag sa girlandama, stele arhitetonskog tipa i mermerna skulptura Togatusa.

Jedino što ne postoji na ovom sarkofagu jeste natpis, što ne znači da ga nije bilo, jer je na mnogim spomenicima i sarkofazima natpis bio izveden crvenom bojom, koja se tokom vremena spira.

Ne mali broj spomenika koji zbog važnosti i dimenzija ne mogu biti izloženi u lapidarijumu, nalazi se u okviru stalne postavke ili su smešteni u depo antičke zbirke. Izloženi spomenici su različitog karaktera i dimenzija. Hronološki se mogu smestiti u period od 1. do 4. veka.

Takođe su vidljivi i različiti uticaji, kao što su italski, helenistički, maloazijski, na viminacijumski klesarski centar, koji ima izuzetno bogatu produkciju. Prepoznaju se i uticaju panonskih radionica. Spomenici su izrađeni kako od lokalnog krečnjaka, tako i od kvalitetnog impotrovanog mermera iz Pohorja i sa ostrva Marmaris.

Poslednjih godina lapidarijum je postao vrlo privlačno mesto za fotografisanje, jer se nalazi u dvorištu Narodnog muzeja, zgrade koja, pored ostalih starih objekata u Požarevcu, čini značajan i lep monument.